Zastanawiasz się, dlaczego w ziemi gorlickiej jest tyle cmentarzy wojennych? Gorlice, okolice miasta i tereny południowo-wschodniej Małopolski były areną krwawych walk w czasie I wojny światowej. Jednym z jej największych starć była bitwa pod Gorlicami z wiosny 1915 roku. Jej ślady są obecne w krajobrazie i pamięci mieszkańców do dziś. Co roku wspomina o nich niejeden portal. Gorlice mocno wówczas ucierpiały.
Przebieg bitwy pod Gorlicami
Przed wybuchem I wojny światowej Gorlice były nieźle prosperującym ośrodkiem. Był on znany przede wszystkim z przemysłu rafineryjnego, związanego z pobliskimi złożami ropy naftowej. Wchodziły wówczas w skład Galicji, prowincji monarchii austro-węgierskiej. Na początku I wojny światowej te tereny stały się areną rosyjskich ataków na wojska austriackie, dzięki której Rosjanie niemal przedarli się przez linię Karpat.
Walki pozycyjne w Beskidzie Niskim trwały przez kilka miesięcy. Decydujące starcie z początku maja 1915 roku przeszło do historii jako bitwa pod Gorlicami. Austriacy wsparci wojskami pruskimi zaangażowali w ofensywę około 200 tysięcy żołnierzy, osiągając na odcinku kilkudziesięciu kilometrów ponad dwukrotną przewagę liczebną nad Rosjanami. Ten fakt, w połączeniu z dużym wysiłkiem artylerii, zdecydował o powodzeniu akcji, przerwaniu frontu i przesunięciu terenów walk o kilkaset kilometrów na wschód. Liczba ofiar po obu stronach była wielka – łącznie w bitwie zginęło około 20 tysięcy żołnierzy. Sporą część poległych stanowili Polacy, którzy walczyli w armiach wszystkich zaborców.
Współczesne ślady po bitwie
Cmentarze wojenne
Najbardziej wymownymi pamiątkami wielkiej bitwy są cmentarze wojenne, które otaczają Gorlice. Informacje o nich to pozycja obowiązkowa każdego przewodnika po ziemi gorlickiej. Na terenie powiatu gorlickiego znajdują się aż 83 nekropolie z tego okresu, zbudowane w większości w ciągu kilku lat po bitwie, nieraz rękami rosyjskich i włoskich jeńców. Jednym z największych jest kryjący ciała ponad tysiąca żołnierzy cmentarz w Łużnej na wzgórzu Pustki, zwieńczony słowiańską gontyną.
Mundury i bagnety
O wielkiej bitwie przypominają również wystawy urządzane w Muzeum Regionalnym PTTK imienia Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach. Można na nich oglądać mundury i elementy wyposażenia walczących pod Gorlicami żołnierzy, a także pozostawione przez nich w okopach przedmioty osobiste. Muzeum dysponuje też kolekcją bagnetów z wyposażenia wszystkich biorących udział w bitwie armii, przygotowano także gabinet figur woskowych z postaciami dowódców wojskowych.
Bitwa “na żywo”
O tym, jak wyglądały walki, można też przekonać się na własne oczy. Chodzi nie tylko o zachowane zdjęcia z tamtego okresu, ale rekonstrukcję bitwy pod Gorlicami. Od 2010 roku w Sękowej cyklicznie odbywa się inscenizacja walk. Dzięki niej można zapoznać się z wyglądem okopów sprzed stu lat, a także umundurowaniem i wyposażeniem żołnierzy. Największą gratką dla pasjonatów historii jest jednak możliwość podglądania przebiegu historycznego natarcia.
Przeczytaj też kolejny artykuł: Jak poradzić sobie z deszczem? Plecaki idealne na jesień
