Ziemia gorlicka ma za sobą burzliwą historię, o czym do dziś przypominają znajdujące się na tych terenach zabytki. Na straży pamięci stoją również muzea, których sporo posiadają zwłaszcza Gorlice – atrakcje historyczne są tam prezentowane w różnorodnej formie. Które z nich koniecznie warto odwiedzić? Dowiesz się z naszego przewodnika po muzeach ziemi gorlickiej.
Historia ropy naftowej
To wątek, który opisuje niemal każdy internetowy portal – Gorlice były kolebką wydobycia ropy naftowej. Przemysł naftowy na tych ziemiach najbardziej intensywnie rozwijał się przed I wojną światową. W okolicach wciąż działa kilka szybów, większość została jednak zamknięta, podobnie stało się z pobliskimi rafineriami.
Dziś o tym, że nad rzeką Ropą wydobywało się ropę, świadczy między innymi Skansen Przemysłu Naftowego Magdalena w Gorlicach. Znajduje się on na terenie dawnej kopalni o tej samej nazwie. Wizyta w tym miejscu to niepowtarzalna okazja, by na własnej skórze przekonać się, jak przed ponad wiekiem wyglądało pozyskiwanie ropy. W skansenie znajduje się szyb z wieżą wiertniczą oraz kuźnia, w której można spróbować swoich sił.
Pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu
Historia ropy naftowej jest również obecna w gorlickim Muzeum Regionalnym PTTK imienia Ignacego Łukasiewicza. Konstruktor pierwszej lampy naftowej pracował w tutejszej aptece. W muzeum odtworzono jej fragment: znajduje się tam oryginalny alembik, który był używany przez Łukasiewicza do destylacji ropy. W gorlickim muzeum można też obejrzeć bogatą kolekcję lamp naftowych. Skansen przemysłu naftowego jest również jedną z atrakcji pobliskiej Sękowej.
Ślady kultury ludowej i Łemków
Wyjątkowym miejscem na mapie gorlickich muzeów jest Skansen Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku. Można tam na kilka chwil przenieść się w czasie do XIX wieku, do jednej z okolicznych wsi. Na terenie skansenu znajduje się 15 obiektów z wyposażeniem. Wśród nich są między innymi przeniesione tam wiejskie chałupy, stodoły czy wiatrak.
Pamięć o szczególnej tradycji podtrzymuje zagroda maziarska w Łosiu. W XIX wieku na tych terenach mieszkali Łemkowie, trudniący się destylacją ropy oraz sprzedażą wyprodukowanych z niej substancji. Swoje wyroby rozwozili wozami po Europie, dziś pozostałe po nich sprzęty można oglądać w muzeum.
Zabytkowe ikony i instrumenty
Kultura łemkowska jest również obecna w muzeum działającym przy Diecezjalnym Ośrodku Kultury Prawosławnej w Gorlicach. Przechowuje ono między innymi łemkowskie stroje z okresu międzywojennego oraz ikony z XIX wieku. Najcenniejszymi zbiorami są tam jednak cerkiewne starodruki z XVII wieku.
Ślady dawnych zwyczajów można oglądać również w Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu. Jedna z wystaw prezentuje ludowe instrumenty używane przez okolicznych mieszkańców – skrzypce, basetle czy XIX-wieczne dudy. Inna z ekspozycji pozwoli z kolei na obejrzenie liczących ponad 500 lat drewnianych rzeźb Madonny Bolesnej i Chrystusa Ukrzyżowanego.
Pozostałości działań wojennych
Jednym z okresów, który odcisnął się wyraźnym piętnem na ziemi gorlickiej, była I wojna światowa. Zmagania wojsk austriackich i pruskich z rosyjskimi są wspominane do dziś dzięki licznym nekropoliom rozsianym po okolicy, ale o pamięć dbają również muzea. W muzeum regionalnym w Gorlicach można obejrzeć woskowe podobizny najważniejszych postaci związanych z bitwą z 1915 roku. Znajdują się tam również pamiątki, które pozostały po żołnierzach w gorlickich okopach. Można tam więc przyjrzeć się osobistym rzeczom wojaków, ich mundurom, a także broni. Ekspozycja dotycząca tego okresu zawiera również fotografie miasta po zniszczeniach wojennych.
